आईचे दूध हे अमृता सारखे असते. आईच्या दुधाची सर कशाला नाही असं म्हंटल जातं.ज्यावेळी एखाद बाळ जन्माला येत त्यावेळी त्याला सगळ्यात जास्त गरज आईच्या स्पर्शाची आणि दुधाची गरज असते.
बाळाला सगळ्यात जास्त शांत झोपेची गरज असते.
बाळाच्या शांत झोपेसाठी स्तनपानाचे काही फायदे आहेत:
- बाळाच्या सुरक्षेसाठी:
बाळाला जवळपास ठीक स्तनपान केल्यास, त्याला असा जाणवत असत की ते सुरक्षित आहे. हे बाळाच्या विश्रांतीसाठी मदत करते.
- स्तनांच्या आरोग्यासाठी:
स्तनपान मांदण्याच्या समयावर आणि स्तनांच्या स्वास्थ्यावर फायदेशीर असते. हे स्तनपानाने मांदण्याच्या अवधीवर नियंत्रण ठेवते आणि स्तनांचे रोगांवर मात करते
- बाळाच्या स्वास्थ्यासाठी:
स्तनपानाच्या मार्गाने बाळाला मांसल विकास, निशाचा विकास आणि प्रतिरक्षा प्रणाली मदत करते.तसेच बाळाच्या बुद्धीचा देखील विकास करते.
- मातेच्या आरोग्याच्या सुरक्षेसाठी:
स्तनपानामुळे मातेच्या हड्ड्यांवर कैल्शियमची कमी भासते , ज्यामुळे माता बीडत्यात व ऑस्टिओपोरोसिस या रोगांवर कमी होते
- मातेच्या स्वास्थ्याच्या सुरक्षेसाठी:
स्तनपानाच्या मार्गाने मातेच्या हॉर्मोनल स्तरे संतुलित राहतात, ज्यामुळे पोस्टपार्टम डिप्रेशनची आशापासून रक्षा होते.
- मातेच्या बद्दल विचारशीलतेसाठी:
स्तनपानाचे करणे मातेच्या अंतर्मुखी स्वाभाविकतेचे अनुभव देते, ज्यामुळे ती तिच्या बाळाशी संवाद साधू शकते आणि तिच्या स्वाभाविक विकासाच्या लक्षात असू शकते.
- मातेच्या आणि बाळाच्या बंधाच्या सुधारासाठी:
स्तनपानाचे करणे मातेच्या आणि बाळाच्या बंधाला मदत करते, ज्यामुळे त्यांच्यातील अंतर वाढते आणि बंध सुधारून घेते.
या प्रमाणे, स्तनपानाचे अनेक फायदे आहेत आणि ते मातेच्या आणि बाळाच्या स्वास्थ्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहेत.
खरंच गरजेचे आहे का स्तनपान?
हो, स्तनपान खरंच गरजेचे आहे, विशेषतः बाळाच्या स्वास्थ्य आणि विकासासाठी. अशा प्रकारे गर्भवती आणि सुतीकारांच्या स्वास्थ्यासाठी, स्तनपान आणि मांदण्याच्या अवधीमध्ये आणि योग्य तासमध्ये करण्यात आणि बाळगासाठी
स्तनपानाची गरज आणि महत्त्व खालीलप्रमाणे आहेत:
- बाळाच्या स्वास्थ्यासाठी:
स्तनपान बाळाच्या रक्तालापीवर्षक प्रणालीच्या विकासावर पूर्णपणे वर्तते आणि त्यांच्या स्वस्थपणासाठी मदत करते.
- मांदण्याच्या स्वास्थ्यासाठी:
स्तनपान बाळांच्या शारीरिक आणि मानसिक विकासावर अवधान वर्तते आणि माता-बाळांच्या बंधाला मदत करते.
आईसाठी स्तनपानाचे काही महत्त्वाचे फायदे आहेत:
- स्वास्थ्यासाठी:
स्तनपानाच्या मार्गाने आईला अधिक आरोग्यकर्त्यांची मदत मिळते, त्यामुळे स्तनपान करण्यामुळे तिच्या माध्यमातून बालविकास आणि आरोग्य वाढते.
- मांदण्यासाठी:
स्तनपानाच्या मार्गाने आईला शारीरिक आणि मानसिक संतुलन मिळते, त्यामुळे ती पोस्टपार्टम डिप्रेशनच्या जोखमावर कमी करते. तसेच आईचे वजन कमी होण्यास मदत होते. बराच प्रसूती पूर्ण झालेला मातांचे असे म्हणणे असते की जास्त खाल्ल्यामुळे वजन वाढण्याची शक्यता आहे पण असे न होता बाळाला पुरेसा आहार मिळतो ते म्हणजे आईच्या स्तनपनातून. त्यामुळे जेवढे आई घालेल तेवढेच बाळाला दूध मिळेल याची दक्षता प्रसूती.पूर्ण मातांनी घ्यावी
- आई आणि बाळाचे नाते:
स्तनपानाचे करणे आईला बंधाची मदत करते आणि तिच्या बाळाशी संवाद साधते. नुकत्याच झालेल्या बाळासोबत संवाद साधने म्हणजेच आई आई त्याच्यापाशी आहे असं त्या बाळाला वाटते. सगळ्यात जास्त संवाद हा स्तनपान करताना होतो. त्यामुळे बाळाला आपल्या आईजवळ खूप सेफ आहे असं वाटतं. आणि यामुळे बाळ आणि आईच्यातलं नातं घट्ट होतं. एक नवीन बंधन तयार होते.
- स्वाभाविकतेसाठी:
स्तनपानाचे करणे आईला तिच्या स्वाभाविक आवडीच्या प्रकारे आहे, त्यामुळे ती तिच्या बाळाशीवर अधिक चिंतन करू शकते. आईला आपल्या लहानग्याची काळजी खूप असते. त्यामुळे तिला छोट्या छोट्या आपल्या बाळाच्या बाबतीत काळजी वाटत असते. पण बाळाला पुरेसे दूध आहार असेल तर भाषांत आणि निरोगी राहतो तसेच बाळाची झोप पूर्ण होण्यास मदत होते.
- हॉर्मोनल स्तरावर प्रभाव:
स्तनपानाचे करणे आईच्या हॉर्मोनल स्तरावर सकारात्मक प्रभाव पडतो. या माध्यमातून, प्रोलॅक्टिन हा हॉर्मोन संतुष्टपणे वाढतो, ज्यामुळे माता शांतता व अधिक बाळाच्या जवळ येण्यासाठी मदत होते. बाळ शांत राहिले तर आईचे डोके ही शांत राहते व हार्मोनल बॅलेन्सव्यवस्थित राहतो.
- कैल्शियम स्तरावर प्रभाव:
स्तनपानाचे करणे आईला अधिक कैल्शियम आपव्याच्या अवधीत येते, ज्यामुळे आई बीडत्यास व ऑस्टिओपोरोसिसच्या आशातून अधिक छुपे आजार समोर येतात. कॅल्शियम हे सगळ्यात जास्त आईच्या दुधात असते त्यामुळे आईच्या दुधातून बाळाला सर्व कॅल्शियम मिळते त्यामुळे आईच्या शरीरात कॅल्शियमची कमतरता भासु लागते. पण यात भिण्याचे काहीही कारण नाही कारण जेवढे आई दूध पाजल तेवढ्या जास्त प्रमाणात आईच्या शरीरामध्ये कॅल्शियमची तयारी होत असते.
स्तनपान हे किती वर्षापर्यंत असावे?
असं कोणताच डॉक्टर सांगत नाही की स्तनपान हे मर्यादित प्रमाणात करा तर डॉक्टर असे सांगतात की स्तनपान हे जेवढे जास्त दिवस असेल तेवढे जास्त दिवस बाळाची प्रगती तसेच बाळाची वाढ होण्यास मदत होते. बऱ्याचदा प्रत्येक बाळ हे खूप तब्येतीने चांगले असते तर आई ही कमजोर असते. तर यावेळी बाळाला मर्यादित स्तनपान करणे योग्यच राहील कारण बाळाची जशी तब्येत गरजेचे आहे तसेच आईची तब्येत ही तेवढ्याच प्रमाणात गरजेची आहे.
स्तनपान करण्याची अवधी प्राथमिकतेनुसार नसते; परंतु, स्वास्थ्य आणि मातृत्वाच्या परिस्थित्यांवर अवलंबून असते. अनेक आणि
स्तनपान करण्याची अवधी खालीलप्रमाणे समाविष्ट करता येते:
- सामान्यतः 6 महिने ते 1 वर्ष:
सामान्यतः, स्तनपान बाळाच्या प्रारंभिक आहाराच्या रूपात 6 महिन्यांपर्यंत करण्यात आवश्यक आहे. त्यानंतर, बाळाच्या इतर आहाराच्या व्यापारांच्या सुरुवातीमध्ये अधिक समय गाठला जातो. सहा महिनेच बाळाला स्तनपान करावे कारण बाळाला दात येण्याची सुरुवात होते तर बाळ कोणतेही पदार्थ खाण्यास तयार होत असते त्यामुळे बाळाला सहा ते एक वर्ष स्तनपान केल्यास अधिक चांगले आहे.
- 2 वर्षांपर्यंत:
बाळाची संपूर्ण वाढ ही दोन वर्षापर्यंत होत असते, त्यामुळं जोपर्यंत आपल बाळ दूध पीत असेल तर बाळाला स्तनपान करणे योग्य च आहे.ह्या वयापर्यंत बाळ सर्व रित्याने तयार होत असते त्यामुळे त्याला आहार जसं भात भाजी चपाती भाकरी ह्या संख्या सर्व फळांचा आहार समावेश असणे गरजेचे आहे त्यामुळे बाळाची वाढ अधिक चांगली होते तर त्यामुळे अधिक प्रगतशील होते.